Sắp xếp, tinh gọn bộ máy

Với đặc điểm là đơn vị nghiên cứu khoa học chuyên sâu, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng khả năng cạnh tranh, trong 10 năm qua, Viện Nghiên cứu Lúa Đồng bằng sông Cửu Long đã bắt đầu sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính, nhất là trong bối cảnh Viện bước vào thời kỳ của hoạt động tự chủ.

Chia sẻ về những khó khăn trong những ngày đầu thành lập, TS. Nguyễn Thụy Kiều Tiên, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lúa ĐBSCL tâm sự, mỗi lần Viện nhận được công văn đến hoặc đi đều mất rất nhiều thời gian. Một số trường hợp công văn vừa nhận đã hết hạn, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ và chất lượng công việc của Viện.

Hơn nữa, với khối lượng đáng kể các đề tài, công trình nghiên cứu khoa học. Trong khi đó, quá trình quản lý hồ sơ, giấy tờ ban đầu chủ yếu là thủ công nên dễ thất lạc. Đặc biệt là khi di chuyển cơ sở hạ tầng từ phòng này sang phòng khác. Hơn nữa, việc tìm kiếm các hồ sơ được lưu trữ cách đây 4-5 năm cũng là một thách thức. TS Kiều Tiến cho biết: “Các dự án nghiên cứu hàng năm của Viện rất lớn. Có thời điểm do không đủ chỗ lưu trữ nên buộc phải hủy bỏ”.

Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, Viện Nghiên cứu Lúa Đồng bằng sông Cửu Long tập trung cải cách tất cả các khâu liên quan đến thủ tục hành chính từ lưu trữ hồ sơ, tinh giản bộ máy, kế toán... TS. Kiều Tiến nhìn nhận, đến nay, công cuộc cải cách hoạt động hành chính không thể nói là đầy đủ nhất. Tuy nhiên, nó đã tạo thuận lợi đáng kể trong hoạt động cho cán bộ Viện Lúa ĐBSCL. Hiện nay, Viện đang đẩy mạnh phối hợp với một số đơn vị phát triển phần mềm quản lý nội bộ, tiến xa hơn nữa trong công tác hành chính.

TS Kiều Tiến đánh giá, trước năm 2010, tổng số cán bộ tại Viện lên tới 220 - 250 người. Với bộ máy điều hành khá cồng kềnh lên tới 15 đơn vị trực thuộc Viện gây ra nhiều khó khăn trong công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý hoạt động.

Hiện nay, Viện Nghiên cứu Lúa ĐBSCL đã tổ chức lại, tinh gọn bộ máy với 2 phòng chức năng, 4 phòng nghiên cứu, 3 trung tâm sản xuất, dịch vụ. Cách làm này đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác chỉ đạo, quản lý hoạt động và phối hợp chuyên môn giữa các đơn vị trực thuộc, trong khi số lượng cán bộ của Viện được giữ ở quy mô 140 - 150 người.

Tiến sĩ Mai Nguyệt Lân, Phó Trưởng bộ môn Nông học - người đã công tác và gắn bó với Viện Lúa ĐBSCL hơn 15 năm, cho biết so với những ngày đầu thành lập Viện đã có những thay đổi rõ rệt trong thực tiễn đổi mới và hỗ trợ đắc lực cho cán bộ Viện trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Trước đây, Viện ký hợp đồng với từng cán bộ thực hiện thí nghiệm nhưng hiện nay, Viện đã thực hiện cải cách, thành lập các đội quản lý hiện trường chuyên trách cho tất cả các thí nghiệm. Từ đó, người phụ trách có thời gian tập trung vào kỹ thuật để thí nghiệm đạt kết quả tốt nhất, tối ưu nhất.

Rút ngắn 50% thời gian phát triển giống lúa mới

Việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, tin sinh học trong chọn tạo giống lúa cũng là một điểm sáng trong đổi mới hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long. Những tiến bộ kỹ thuật góp phần dự đoán các cặp lai và con lai, mang lại hiệu quả nghiên cứu tốt nhất.

Tiến sĩ Kiều Tiến phân tích, trước đây, để nhân giống thành công một giống lúa, các nhà nghiên cứu phải chọn lọc, tạo ra khoảng 100 tổ hợp lai mới cho ra tổ hợp lai đạt yêu cầu. Bên cạnh đó, thời gian từ khi bắt đầu lai tạo cho đến khi phát triển giống lúa mới lên tới 10 năm.

Hiện nay, việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ tin sinh học vào hoạt động nghiên cứu có thể giúp các chuyên gia dự đoán và rút ngắn thời gian. Chỉ có thể tạo ra và phân tích được 30 - 50 tổ hợp lai về khả năng kết hợp của một giống lúa. Vì vậy, thời gian chăn nuôi có thể rút ngắn xuống còn trong vòng 5 năm, giảm số giờ và công lao động.

Mục tiêu cải cách hành chính trong lĩnh vực khoa học tại Viện Lúa là thực hiện theo phương châm “Dự án nghiên cứu tốt nhất với tổng mức đầu tư về nguồn lực và thời gian ít nhất”. Để đảm bảo mục tiêu trên, yêu cầu đội ngũ cán bộ, chuyên gia của Viện Lúa phải được đào tạo bài bản, chuyên sâu để theo kịp công nghệ, mang lại hiệu quả cao hơn, nhanh hơn.

Theo thống kê của Viện Nghiên cứu Lúa ĐBSCL, đơn vị hiện có 30 cán bộ có trình độ tiến sĩ và 50 - 60 thạc sĩ được đào tạo bài bản ở nhiều nước trên thế giới. Với đội ngũ nhân lực này, TS Kiều Tiến khẳng định khả năng nắm bắt công nghệ hoàn toàn đáp ứng yêu cầu nghiên cứu.

Trong bối cảnh nhiều đơn vị cạnh tranh nhau về giống lúa, để tiếp tục khẳng định vị thế là đơn vị nghiên cứu hàng đầu vùng ĐBSCL, Viện Lúa tập trung vào 2 yếu tố. Đầu tiên là tạo ra những sản phẩm có chất lượng, đáp ứng yêu cầu sản xuất và thị trường. Tiếp theo là nắm bắt công nghệ, nâng cao kỹ năng nghiên cứu, rút ​​ngắn thời gian tạo ra sản phẩm.

Viện nghiên cứu lúa đồng bằng sông Cửu Long có lợi thế sở hữu ngân hàng gen phong phú, với khoảng 4.000 giống lúa được sưu tầm qua nhiều thế hệ. Bao gồm các giống lúa mùa địa phương ở tất cả các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, các giống lúa hoang, giống lúa cao sản... Trong đó có nguồn gen nhập từ nước ngoài, Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) và các đối tác khác. Đó chính là thế mạnh khi Viện khai thác những đặc tính, ưu điểm của cây lúa để tạo ra sản phẩm chất lượng.