Lo ngại El Nino quay trở lại

Cùng với tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận nằm trong vùng khô hạn nhất cả nước. Mùa khô thường bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Nhưng mùa mưa chỉ kéo dài 3 tháng gồm tháng 8, 9 và 10. Vì vậy, có thể nói mùa khô ở Bình Thuận thường kéo dài dẫn đến nguồn nước mặt trên các sông, suối tự nhiên bị cạn kiệt và suy giảm nguồn nước ngầm.

Tỉnh Bình Thuận hiện có 49 hồ chứa thủy lợi các loại đang được khai thác, sử dụng. Tổng dung tích thiết kế chỉ hơn 362 triệu m3. Tuy nhiên, tổng nhu cầu nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp của tỉnh từ nay đến năm 2030 là hơn 1.169 triệu m3/năm. Như vậy, chưa đáp ứng yêu cầu tích nước để cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp trong các tháng mùa khô.

Mối quan tâm của tỉnh Bình Thuận hiện nay là ảnh hưởng của El Nino thường xuyên gây thiếu hụt lượng mưa ở hầu hết các vùng trên cả nước, phổ biến từ 25 - 50%.

Ngoài ra, một số cơ quan khí tượng trên thế giới như Tổ chức Khí tượng Thế giới - WMO, Trung tâm Dự báo Khí hậu Hoa Kỳ - NOAA, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản - JMA đều cùng nhận định El Nino sẽ xuất hiện từ những tháng giữa năm 2023.

Ông Nguyễn Hữu Phước, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bình Thuận cho biết, việc đảm bảo nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp sẽ rất bất lợi cho tỉnh Bình Thuận. Bởi những năm gần đây, khi El Nino xuất hiện đã ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh hoạt của người dân và sản xuất nông nghiệp.

Điển hình như năm 2014, hàng chục nghìn hộ dân bị thiếu nước ở các huyện Tuy Phong, Bắc Bình, Hàm Thuận Bắc, Hàm Tân, La Gi. Đối với nước sản xuất, toàn tỉnh phải cắt giảm 17.600 ha sản xuất vụ đông xuân và hè thu do thiếu nguồn nước.

Lập kế hoạch ứng phó

Theo ông Nguyễn Hữu Phước, để ứng phó với El Nino quay trở lại và đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và các ngành kinh tế khác, ngành nông nghiệp địa phương đã tham mưu cho UBND tỉnh có văn bản chỉ đạo các sở, ngành liên quan , các cơ quan, đơn vị và chính quyền địa phương các huyện, thị xã, thành phố triển khai các giải pháp ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Theo đó, về giải pháp, kịch bản trước mắt để ứng phó với El Nino quay trở lại, UBND tỉnh yêu cầu các địa phương tăng cường công tác tuyên truyền để người dân biết về tình trạng thiếu nước hiện nay tại các hồ chứa thủy lợi, thủy điện trên địa bàn tỉnh. Cũng như đưa ra những cảnh báo về khả năng cao xảy ra hiện tượng El Nino trong năm 2023 và 2024, nguy cơ nắng nóng, khô hạn, thiếu nước trầm trọng trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh yêu cầu các địa phương xây dựng phương án phòng, chống hạn hán, thiếu nước sinh hoạt, sản xuất tổng thể từ năm 2023 đến năm 2025. Các giải pháp ứng phó với các kịch bản khác nhau về khí tượng, thủy văn, nguồn nước do ảnh hưởng của El Nino, trong đó có trường hợp El Nino tác động mạnh và kéo dài như đã xảy ra trong các năm 2014, 2016 trên địa bàn.

Cùng với đó, hướng dẫn nhân dân chủ động thực hiện các biện pháp trữ nước, trong đó xây bể chứa nước, đào ao, giếng, đắp đập tạm trên sông, suối phục vụ sinh hoạt, chăn nuôi, tưới cho các loại cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao; lắp đặt các trạm bơm dã chiến để khai thác tối đa nguồn nước mặt; sử dụng hiệu quả, tiết kiệm điện nước; chống thất thoát, lãng phí để chủ động ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước kéo dài.

Về lâu dài, để ứng phó với hạn hán, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến ​​nghị các bộ, ngành Trung ương quan tâm hỗ trợ tỉnh Bình Thuận kinh phí đầu tư các hồ chứa nước lớn theo quy hoạch như hồ La Ngà 3 với dung tích chứa trên 400 triệu m3 nước, nâng cấp, sửa chữa các hồ chứa thủy lợi hiện đang hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Số còn lại chưa được đầu tư tích trữ nước dự trữ cho sinh hoạt và sản xuất. Đồng thời, quan tâm hỗ trợ đầu tư nâng công suất nhà máy và mở rộng mạng lưới đường ống cấp nước trong hệ thống cấp nước tập trung khu vực nông thôn đang khai thác, sử dụng trên địa bàn tỉnh.

Theo Sở NN-PTNT Bình Thuận, trước nguy cơ hạn hán do ảnh hưởng của El Nino và tình trạng thiếu nguồn nước ở các hệ thống công trình thủy lợi hiện nay, Sở lưu ý các địa phương cần tập trung rà soát, nhận diện và cảnh báo. vùng chủ động được nguồn nước, nơi có nguy cơ cao xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn để chỉ đạo bố trí sản xuất phù hợp với khả năng của nguồn nước. Đồng thời, chủ động điều chỉnh thời vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp, chuyển đổi diện tích lúa vùng hạn hán, vùng không bảo đảm nguồn nước sang canh tác cây trồng cạn, sử dụng ít nước tưới, phù hợp với nhu cầu thị trường.