Tại Hội nghị quốc tế về khoa học, công nghệ và đổi mới về lúa gạo, ông Cao Đức Phát, Chủ tịch Hội đồng quản trị Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI), Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết lúa gạo gắn liền với cuộc sống của gần một nửa nhân loại.

Sau cuộc khủng hoảng thị trường gạo năm 2008, các nước và cộng đồng quốc tế đã có nhiều nỗ lực nhằm tăng sản lượng, nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất lúa gạo.

"Đã có ý kiến ​​cho rằng thế giới có đủ năng lực để đảm bảo nguồn cung gạo. Nhưng những gì đang diễn ra trên thị trường gạo thế giới thời gian gần đây cho thấy kết quả đạt được là không bền vững”. Ông Phát cho biết.

Lãnh đạo IRRI cũng chỉ ra những thách thức mới, đặc biệt là biến đổi khí hậu, đòi hỏi tất cả các quốc gia phải quan tâm hơn nữa. ngành lúa gạo phải thích ứng nhanh và chuyển nhanh sang giảm phát thải khí nhà kính.

Ngoài ra, công nghiệp hóa không chỉ cạnh tranh, lấy đi đất đai và các tài nguyên khác mà còn gây áp lực buộc người trồng lúa phải tăng thu nhập, cải thiện đời sống của người trồng lúa nhằm duy trì sức hấp dẫn không chỉ đối với người tiêu dùng mà trước hết là 140 triệu hộ nông dân trồng lúa quy mô nhỏ. trên toàn thế giới.

Trong suốt những năm qua, nhiều nỗ lực nghiên cứu, sáng tạo, tiến bộ kỹ thuật về lúa gạo đã được đưa vào sản xuất.

Đáng chú ý, có nhiều giống lúa thuần và lai có năng suất cao, chất lượng tốt được trồng ở nhiều nước châu Á và châu Phi là lúa IRRI Low Glycemia; và lúa lâu năm ở Trung Quốc; Nhiều giống lúa có khả năng kháng sâu bệnh và các điều kiện bất lợi. Kỹ thuật trồng lúa giảm phát thải khí nhà kính; Phân vi sinh giúp giảm lượng phân vô cơ từ 30-50% mà vẫn duy trì và tăng năng suất; thuốc trừ sâu thế hệ mới; công nghệ gieo thẳng; Công nghệ chế biến rơm rạ...

Theo ông Phát, cần duy trì tốc độ tăng trưởng năng suất lúa khoảng 0,5%/năm để tiếp tục nâng sản lượng lúa gạo từ khoảng 520 triệu tấn lên khoảng 580-600 triệu tấn vào năm 2050, góp phần đảm bảo sản xuất lúa gạo đảm bảo lương thực. an ninh và dinh dưỡng cho khoảng 4 tỷ người.

Ngoài ra, ngành lúa gạo phải giảm lượng khí thải khoảng 10-20% và tạo điều kiện cho nông dân; thu nhập tiếp tục tăng nhanh.

Đối với Việt Nam, ông Phát cho biết, thách thức lớn nhất là tăng thu nhập cho người trồng lúa và thích ứng với biến đổi khí hậu để phát triển bền vững.

Nhiều công nghệ, kỹ thuật mới xuất hiện giúp nâng cao hiệu quả nghiên cứu, rút ​​ngắn thời gian nhân giống, chế tạo vật liệu, thiết bị đạt hiệu quả cao vượt trội, nổi bật là công nghệ chỉnh sửa gen, công nghệ số, công nghệ nano.

Về kinh tế - xã hội, nhân loại đã nhận thức sâu sắc và đang chung tay tạo động lực thị trường mới, hỗ trợ tài chính để thúc đẩy các xu hướng phát triển mới trong nông nghiệp nói chung và phát triển hệ thống lương thực với lúa gạo là cốt lõi.

Họ đã công bố những cơ chế, chính sách cụ thể cho ngành lúa gạo cả trong nước và quốc tế. Chính phủ vừa phê duyệt dự án sản xuất 1 triệu ha lúa chất lượng cao.

"Để phát triển hiệu quả, mỗi nước sẽ có những hướng đi phù hợp với hoàn cảnh của mình. Nghiên cứu khoa học cần đáp ứng chặt chẽ yêu cầu của các hướng phát triển đó”," Ông Phát nhận xét.

Đối với Việt Nam, lãnh đạo IRRI cho rằng cần ưu tiên nghiên cứu, tạo ra các giống lúa có đặc tính đáp ứng chặt chẽ khẩu vị và nhu cầu dinh dưỡng của người tiêu dùng thuộc các nhóm khác nhau để đạt được giá trị thị trường, công nghệ và kỹ thuật cao hơn nhằm thích ứng và giảm thiểu biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, bên cạnh sự nỗ lực của mỗi quốc gia, sự chia sẻ và phối hợp quốc tế sẽ giúp mỗi quốc gia và thế giới tiến bộ nhanh hơn trong lĩnh vực lúa gạo.

"Hy vọng hội nghị hôm nay sẽ giúp làm rõ những định hướng, giải pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả nghiên cứu, chuyển giao kỹ thuật cho nông dân, doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị lúa gạo, không chỉ cho Việt Nam mà còn đóng góp vào nỗ lực toàn cầu" Ông Phát nhắc nhở.

Đến năm 2030, dự án 1 triệu ha lúa chất lượng cao nhằm hình thành vùng chuyên canh lúa chuyên canh, diện tích 1 triệu ha gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị. Vùng trồng lúa trong dự án sẽ thí điểm chính sách thanh toán tín chỉ carbon dựa trên kết quả tập trung vào phát thải thấp gắn liền với tăng trưởng xanh. Phụ phẩm lúa gạo để tái sản xuất theo hướng kinh tế nông nghiệp tuần hoàn và khai thác giá trị để tạo ra nhiều sản phẩm chế biến từ lúa gạo. Các thí điểm thành công ở Đồng bằng sông Cửu Long sẽ được nhân rộng trên toàn quốc nhằm phát triển sinh kế và định hướng phát triển bền vững cho nông dân trồng lúa. Về mục tiêu quốc gia sẽ tập trung vào “phát triển xanh, giảm phát thải, chất lượng cao” trở thành thương hiệu gạo Việt Nam.