Cần có cái nhìn toàn diện về bảo vệ rừng

Trong phiên chất vấn các ngành kinh tế, đại diện Hồ Thị Kim Ngân, ĐĐB tỉnh Bắc Kạn tại Quốc hội nêu rõ, một số địa phương đã giao trách nhiệm bảo vệ rừng cho cộng đồng địa phương trong năm 2021. Theo đó, các hộ dân tại các xã vùng 2, vùng 3, trong đó có Tỉnh Bắc Kạn sẽ chịu trách nhiệm bảo vệ rừng tại địa phương. Tuy nhiên, đến nay, lao động bảo vệ rừng năm 2021 vẫn chưa được trả lương đầy đủ. Số nợ tỉnh Bắc Kạn hiện vượt quá 28 tỷ đồng. Đại diện Hồ Thị Kim Ngân yêu cầu Bộ trưởng Bộ NN&PTNT làm rõ nguyên nhân giải ngân chậm và thời hạn để người dân trồng rừng tại địa phương như tỉnh Bắc Kạn được nhận tiền công chăm sóc, bảo vệ rừng nỗ lực.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoàn, với mục tiêu đóng cửa rừng tự nhiên, Chính phủ đã ban hành các chính sách hỗ trợ cho các đoàn lâm nghiệp và cân đối ngân sách với nhu cầu thực tế. Việt Nam hiện áp dụng mức giá tiêu chuẩn từ 300.000 đến 400.000 đồng/ha. Trong nhiều phiên họp, những người tham gia đã bày tỏ quan ngại về tỷ lệ thấp.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang trong quá trình sửa đổi Luật Lâm nghiệp bằng việc soạn thảo Nghị định nâng tiêu chuẩn lên 400.000 - 600.000 đồng/ha. "Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng mức giá phù hợp sẽ rơi vào khoảng 1,1 - 1,3 triệu đồng/ha. Tuy nhiên, trước hết chúng ta phải cân đối từ nguồn lực chia sẻ", Bộ trưởng Hoàn nói thêm.

Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chuẩn bị trình Thủ tướng kế hoạch nâng cao giá trị sinh thái đa chức năng của rừng với trọng tâm là tạo thêm cơ hội việc làm và cải thiện sinh kế dưới tán rừng, bên cạnh các nỗ lực bảo vệ rừng.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoàn, vấn đề nợ đọng thanh toán cho đoàn kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn và một số tỉnh liên quan có liên quan đến chương trình phát triển nông nghiệp bền vững do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì.

Sau quyết định xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chính phủ trung ương sẽ tiếp tục phân bổ ngân sách cho các vùng 1, 2 và 3 đến năm 2020. Với việc xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo chỉ đạo bởi chính phủ, khu vực 2 và 3 đã được phân loại vào Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, các hoạt động phối hợp chưa hoàn thiện do việc khởi công bị trì hoãn.

Chia sẻ quan ngại tương tự, đại biểu Nguyễn Lâm Thanh, ĐB ĐB tỉnh Thái Nguyên tại Quốc hội đã tranh luận về vấn đề đoàn bảo vệ rừng. Theo ông Thanh, xung quanh vấn đề này có 3 mâu thuẫn.

Thứ nhất, dư nợ bảo vệ rừng đặt ra thách thức. Theo đó, vấn đề giải ngân chậm không chỉ riêng tỉnh Bắc Kạn. Các khoản nợ về lao động bảo vệ rừng của cộng đồng cần được giải quyết kịp thời, trong đó có việc phân bổ lại nguồn lực để hoàn thành nhiệm vụ.

Thứ hai, Đại biểu Nguyễn Lâm Thanh đề xuất rà soát lại hoạt động bảo vệ rừng. Theo Nghị quyết số 100 về chương trình 5 triệu ha rừng, kinh phí bảo vệ rừng được công nhận là vốn phát triển và được giải ngân đều đặn hàng năm. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam phân loại nguồn kinh phí này thành chương trình mục tiêu quốc gia và chương trình dân tộc. Kết quả là, chính quyền địa phương phải trải qua nhiều thủ tục và thủ tục để nhận được các khoản thanh toán.

Thứ ba, tỷ lệ tiêu chuẩn cũng đặt ra thách thức đối với nỗ lực bảo vệ rừng. Kết luận số 65 của Bộ Chính trị thực hiện Nghị quyết 24 về công tác dân tộc nhấn mạnh sự cần thiết có chính sách hỗ trợ dân cư cũng như bảo vệ rừng. Mặt khác, cơ quan quản lý cần đổi mới hoạt động bảo vệ rừng, sửa đổi tiêu chuẩn rừng, giao nhiệm vụ bảo vệ rừng để ổn định sinh kế cho người dân. Tuy nhiên, việc sửa đổi Nghị định 75 bị đình trệ, dẫn đến nguồn kinh phí không đồng đều; tức là: kinh phí cho các hoạt động bảo vệ rừng được lấy từ nhiều nguồn khác nhau bao gồm phí ủy quyền bảo vệ môi trường, chương trình mục tiêu quốc gia và các nguồn tài chính hành chính bên ngoài.

Trước những thách thức đã được xác định, Đại diện Nguyễn Lâm Thanh nhấn mạnh cần thiết lập nguồn kinh phí dành riêng và nâng cao tiêu chuẩn quy định cho việc phân cấp. Hơn nữa, điều quan trọng là phải giải quyết một vấn đề cơ bản và đang nổi lên: công dân phải trải qua một quá trình bổ sung để cho thuê lại hoặc ủy quyền lại cho các vườn quốc gia, khu bảo tồn và các tổ chức lâm nghiệp. Những thủ tục không cần thiết này hạn chế đáng kể việc phân bổ trực tiếp mức giá tiêu chuẩn cho người dân địa phương.

Bộ trưởng Lê Minh Hoàn giải thích, trong quá trình xây dựng đề xuất tăng tỷ lệ phân công bảo vệ rừng, Bộ đã chủ trương mức từ 1,1 đến 1,3 triệu đồng/ha, theo giá chuẩn. Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn lực nên con số này chỉ giới hạn trong khoảng 400 đến 600 nghìn đồng.

Ngoài kinh phí được cấp cho các hoạt động bảo vệ rừng, Bộ trưởng Lê Minh Hoàn nhấn mạnh sự cần thiết phải hình thành các phương tiện sinh kế dưới tán rừng, mang lại cơ hội việc làm lớn hơn cho cộng đồng tham gia bảo vệ rừng, cơ quan quản lý rừng và lực lượng kiểm lâm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chuẩn bị trình sửa đổi toàn diện Nghị quyết về lâm nghiệp và đầu tư vào ngành lâm nghiệp, trong đó nhấn mạnh vào phát triển cây thuốc, du lịch dựa vào rừng, tín dụng carbon rừng, chi trả dịch vụ môi trường rừng, trong số các sáng kiến ​​khác.

Bộ trưởng khẳng định: “Chúng ta cần một cách tiếp cận toàn diện để tạo thêm cơ hội việc làm và sinh kế bù đắp cho những cống hiến trong công tác bảo vệ rừng, từ đó tạo điều kiện thực hiện toàn diện công tác bảo vệ rừng”.

Cần nỗ lực hơn nữa để đạt tiêu chuẩn xây dựng nông thôn mới

Đại diện Cao Thị Xuân, Đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa tại Quốc hội nêu rõ, Quyết định số 590 của Thủ tướng Chính phủ đặt ra mục tiêu xây dựng dự phòng ổn định cho 47.159 hộ dân vùng thường xuyên bị thiên tai từ năm 2021 đến năm 2025. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian từ năm 2021 đến năm 2022 , nguồn cung cấp ổn định chỉ được bố trí cho trên 5.000 hộ dân. So với mục tiêu của Thủ tướng đến năm 2025, Việt Nam cần đảm bảo bổ sung dự phòng ổn định cho 42.000 hộ dân vùng thường xuyên thiên tai. Đây là một nhiệm vụ hết sức khó khăn trong bối cảnh thực hiện chậm như hiện nay.

Bộ trưởng Lê Minh Hoàn nêu rõ tiến độ chung trong nhiệm vụ tái định cư do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giám sát đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền trung ương và địa phương. Mặc dù các dự án tái định cư tại địa phương đã được phê duyệt nhưng quỹ đất vẫn chưa đủ vì nhiều lý do, do đó cần phải phân bổ lại và di dời. Ngoài ra, các dự án tái định cư thường gắn liền với các điều kiện về đất sản xuất của người dân, gây khó khăn thực tế không nhỏ và cản trở tiến độ di dời dân cư.

“Trong một số trường hợp, các dự án tái định cư đã tái định cư thành công nhưng hiệu quả còn hạn chế. Do sinh kế không phù hợp và không phù hợp với phong tục tập quán, người dân thường quay trở lại nơi sinh sống trước đây. Bộ hiện đang đánh giá lại và lấy ý kiến ​​chính quyền địa phương trong việc đưa ra đề xuất. lên chính quyền trung ương để đảm bảo các khu tái định cư cũng sẽ nuôi dưỡng một cộng đồng phát triển bền vững”, Bộ trưởng Hoàn nói thêm.

Liên quan đến sinh kế của người dân, đại diện Mai Văn Hải, Đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa tại Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT làm rõ vấn đề xây dựng nông thôn mới. Mặc dù đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện, cảnh quan nông thôn ngày càng sôi động; việc thực hiện một số tiêu chí nông thôn mới còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, thiếu đồng bộ. Cụ thể, một số đại biểu đã bày tỏ quan ngại về quy định sử dụng nước sạch tập trung cho các hộ gia đình vùng núi xa xôi, cho rằng quy định này đầy thách thức và không thực tế.

Đáp lại, Bộ trưởng Lê Minh Hoàn khẳng định Bộ NN-PTNT đã tổ chức các đoàn khảo sát thực địa tại các địa phương. Theo đó, sẽ xem xét điều chỉnh một số tiêu chí liên quan đến xây dựng nông thôn mới để đảm bảo tính linh hoạt, trong đó tập trung tăng cường tính công khai, linh hoạt cho các cấp chính quyền địa phương trong việc xây dựng và thẩm định các tiêu chí nông thôn mới.

Bộ trưởng nhấn mạnh: “Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tham gia đối thoại với tất cả chính quyền các địa phương phía Tây dãy Trường Sơn về tiêu chí nông thôn mới phù hợp với điều kiện địa lý”.

Về tiêu chí xây dựng nông thôn mới, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy, Đoàn đại biểu tỉnh Bình Định tại Quốc hội bày tỏ quan ngại về tiêu chí kinh phí bảo vệ rừng và tiêu chí thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội đồng bào dân tộc thiểu số. khu vực.

Trong quá trình thực hiện, nhiều xã miền núi đã đạt chuẩn nông thôn mới. Tuy nhiên, do đặc điểm địa lý và đời sống của cộng đồng dân tộc thiểu số nên các tiêu chí đạt được chưa bền vững. Người dân thuộc các hộ mới thoát nghèo có nguy cơ tái nghèo cao. Vấn đề nằm ở quy định hiện hành, các xã đạt chuẩn nông thôn mới không còn được hưởng các chính sách an sinh xã hội kèm theo. Đại diện hỏi quan điểm của Bộ trưởng về sự cần thiết phải kéo dài thời gian hưởng chính sách an sinh xã hội, giảm dần chế độ chính sách đối với các xã miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt chuẩn nông thôn mới.

Bộ trưởng Lê Minh Hoàn đề cập đến vấn đề này và thừa nhận khi các xã đạt chuẩn nông thôn mới, nguồn hỗ trợ tài chính từ cả ngân sách trung ương và địa phương sẽ được tận dụng để thực hiện tiêu chí nông thôn mới. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ sẽ được thu hồi các chính sách hỗ trợ.

Ông nói: “Việc vội vã đáp ứng tiêu chuẩn nông thôn mới tạo ra tâm lý mâu thuẫn: trong khi một số chính quyền địa phương mong muốn có thêm nhiều xã đáp ứng tiêu chuẩn nông thôn mới và hoàn thành mục tiêu, thì một số khác lại do dự trong việc đạt được các tiêu chuẩn nói trên”.

Với mục tiêu giải quyết vấn đề một cách toàn diện, Bộ trưởng Lê Minh Hoàn nhấn mạnh kế hoạch trao đổi với Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu Quốc gia để đưa ra những chính sách thiết yếu ngoài Chương trình Mục tiêu Quốc gia cho các xã còn khó khăn sau khi đạt tiêu chí Nông thôn mới. Các chính sách này nhằm thúc đẩy sự phát triển mà không phụ thuộc vào chính phủ, nâng cao năng lực của cộng đồng và thiết lập các mô hình đa dạng để cộng đồng vượt qua khó khăn và đạt được sự phát triển bền vững.

Trong tuyên bố chỉ đạo điều tra ngành kinh tế, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, lĩnh vực kinh tế thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, Bộ trưởng Bộ Xây dựng; và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà.

Chủ tịch Vương Đình Huệ kết luận chiều 6/11 đã có 88 đại biểu đăng ký hỏi đáp. Trước số lượng chất vấn lớn, ông yêu cầu các đại biểu xem xét, lựa chọn những vấn đề quan trọng và chỉ tham gia tranh luận khi cần thiết, để cho các đại biểu Quốc hội khác tham gia kỳ họp.