Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế ( OECD ) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp ( FAO ) của Liên hợp quốc mới đây đưa ra đánh giá về triển vọng 10 năm (2023-2032) đối với thị trường hàng hóa nông sản và thủy sản tại các quốc gia, cấp khu vực và toàn cầu trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tiếp tục gặp rủi ro và giá năng lượng tăng cao.

Triển vọng Nông nghiệp 2023 - 2032 là nỗ lực hợp tác giữa OECD và FAO, được chuẩn bị bằng cách sử dụng thông tin đầu vào từ các quốc gia thành viên và các tổ chức hàng hóa quốc tế. Cơ sở của những dự đoán trong triển vọng này cho thập kỷ tới có tính đến Báo cáo Kinh tế Thế giới của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Giá đầu vào nông nghiệp tăng chóng mặt

Giá nguyên liệu đầu vào nông nghiệp tăng chóng mặt trong hai năm qua làm dấy lên lo ngại về an toàn thực phẩm. Báo cáo năm 2023 cho thấy chi phí phân bón tăng có thể dẫn đến giá lương thực cao hơn. Theo phân tích của OECD-FAO về kịch bản ước tính, cứ tăng 1% giá phân bón thì giá các mặt hàng nông nghiệp sẽ tăng 0,2%.

Sự gia tăng sẽ đáng kể hơn đối với các loại cây trồng sử dụng phân bón trực tiếp làm đầu vào cho chăn nuôi ngoại trừ chăn nuôi gia cầm và thịt lợn phụ thuộc nhiều vào thức ăn hỗn hợp. Mặc dù kịch bản này tập trung vào mối liên hệ giữa phân bón và hàng hóa nông nghiệp, nhưng những biến động về giá năng lượng, hạt giống, lao động và máy móc cũng sẽ ảnh hưởng đến giá lương thực.

Ước tính mức tiêu thụ thực phẩm được thực hiện bằng cách kết hợp các phương pháp phân tích để tính toán sự thất thoát và lãng phí thực phẩm. Các nỗ lực đo lường cần cung cấp bằng chứng dựa trên các chính sách hỗ trợ nhằm giảm một nửa lượng lãng phí thực phẩm trên đầu người tại các cửa hàng bán lẻ và người tiêu dùng, giảm thất thoát lương thực trong chuỗi sản xuất và cung ứng vào năm 2030. FAO đã thể hiện nỗ lực rất lớn trong việc tư vấn cho các quốc gia sử dụng lương thực hiệu quả , tránh lãng phí.

Những tác động lớn đối với nông nghiệp toàn cầu

Tăng trưởng kinh tế trong thập kỷ tới được dự báo từ 2,6% đến 2,7%. Giá năng lượng sẽ giảm vào năm 2023 trước khi tiếp tục tăng chậm cho đến năm 2032. Dự báo toàn cầu về xu hướng trung hạn về cung, cầu, thương mại và giá cả đối với các mặt hàng nông nghiệp và thủy sản chính chỉ khác một chút so với dự báo năm ngoái.

Tuy nhiên, theo Triển vọng Nông nghiệp 2023-2032, xung đột ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ tiếp tục làm tăng thêm những bất ổn đối với giá lương thực, năng lượng cũng như giá đầu vào nông nghiệp. Khi bắt đầu các cuộc xung đột, việc giảm lượng ngũ cốc và phân bón sẽ là mối quan tâm lớn đối với thị trường toàn cầu.

Trong bối cảnh này, việc sử dụng các mặt hàng nông nghiệp chính được dự báo sẽ tăng 1,3%/năm trong thập kỷ tới, tốc độ chậm hơn so với thập kỷ trước do tốc độ tăng trưởng dân số và thu nhập bình quân đầu người dự kiến ​​sẽ chậm lại.

Các sản phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản ngày càng tăng, thúc đẩy việc mở rộng và thâm canh chăn nuôi ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Điều này dẫn đến nhu cầu về thức ăn chăn nuôi sẽ tăng nhanh trong thập kỷ tới. Ngược lại, ở các quốc gia có thu nhập cao và một số quốc gia có thu nhập trung bình cao, tốc độ tăng trưởng chăn nuôi thấp hơn và hiệu quả sử dụng thức ăn chăn nuôi được cải thiện sẽ dẫn đến tăng trưởng nhu cầu thức ăn chăn nuôi chậm hơn so với thập kỷ trước.

Nhu cầu về nguyên liệu nhiên liệu sinh học thế hệ thứ nhất dự kiến ​​sẽ tăng chậm trong mười năm tới. Hầu hết việc sử dụng nhiên liệu sinh học bổ sung cho cây trồng nông nghiệp có thể xảy ra ở Ấn Độ và Indonesia, do việc sử dụng nhiên liệu vận chuyển ngày càng tăng và nhu cầu pha trộn nhiên liệu sinh học cao hơn.

Tại các thị trường trọng điểm khác, chẳng hạn như EU, nhu cầu đối với nguyên liệu nhiên liệu sinh học thế hệ thứ nhất dự kiến ​​sẽ giảm do hoạt động vận tải chạy bằng nhiên liệu giảm và chuyển sang sử dụng các nguyên liệu khác. Nhìn chung, tỷ lệ sử dụng nhiên liệu sinh học dầu mía và dầu thực vật trên toàn cầu dự kiến ​​sẽ tăng lên, trong khi tỷ lệ sử dụng nhiên liệu sinh học của ngô dự kiến ​​sẽ giảm.

Về đầu tư cho công nghệ, cơ sở hạ tầng và đào tạo, tình hình không thay đổi so với dự đoán năm ngoái. Như vậy, tăng trưởng tổng sản lượng nông nghiệp toàn cầu sẽ duy trì ở mức 1,1%/năm. Hầu hết sự tăng trưởng này sẽ xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Báo cáo Outlook dự báo khả năng tiếp cận lương thực ngày càng tốt hơn ngay cả khi giá năng lượng và đầu vào nông nghiệp (ví dụ như phân bón) sẽ tiếp tục tăng, điều này sẽ làm tăng chi phí sản xuất và có thể dẫn đến lạm phát giá lương thực và mất an ninh lương thực lớn hơn.

Trong bối cảnh tăng trưởng toàn cầu được dự báo chậm lại trong 10 năm tới, tác động của xung đột tại một số quốc gia khiến giá vật tư nông nghiệp đầu vào leo thang, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và chuỗi cung ứng, sự liên kết, hỗ trợ giữa các quốc gia trong sản xuất và việc cung cấp lương thực toàn cầu được coi là cực kỳ quan trọng.