Nâng cao chất lượng, phát triển bền vững: Thiếu đầu mối kết nối sản xuất cây gia vị

(VĂN) Cả nước có khoảng 400 doanh nghiệp gia vị nhưng mới chỉ thành lập 35 cơ sở chế biến gia vị.

Đây là một trong những mối quan tâm của nhiều doanh nghiệp tại diễn đàn “Thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm gia vị, đặc sản địa phương sang các thị trường trọng điểm”.

Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển Thị trường (Bộ NN & PTNT), cho biết ngành kinh doanh cây gia vị của Việt Nam đã sẵn sàng tận dụng nhiều cơ hội, với tiềm năng tăng trưởng thậm chí còn lớn hơn ở những khu vực nơi gia vị được sử dụng rộng rãi . Ngoài muối, tiêu và các loại gia vị khác, nước mắm là một loại gia vị có triển vọng được quảng bá rộng rãi ra bên ngoài nhờ hương vị độc đáo và giá trị Việt Nam.

**Hồ tiêu Việt Nam có diện tích khoảng 120 nghìn ha, trồng chủ yếu ở Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, sản lượng khoảng 190 nghìn tấn**

“Trước đây, chúng tôi tập trung quá mức vào cá tra, tôm, gạo, tất cả đều được xuất khẩu sang các thị trường lớn”. Tuy nhiên, cây gia vị và cây gia vị cũng như các đặc sản khác của vùng có thể mang lại giá trị rất lớn nên lượng xuất khẩu còn hạn chế, chỉ chiếm 5% diện tích trồng cây gia vị và 20% giá trị thương mại quốc tế của Việt Nam”, ông Tiệp giải thích.

Theo ông Lê Việt Anh, Tổng thư ký Hiệp hội Hồ tiêu và Gia vị Việt Nam, các đồn điền gia vị hầu như có mặt ở mọi tỉnh, thành phố ở Việt Nam. Diện tích hồ tiêu khoảng 120 nghìn ha, tập trung trồng ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, sản lượng khoảng 190 nghìn tấn. Việt Nam xuất khẩu gần 200 nghìn tấn ớt các loại trong 9 tháng đầu năm, trong đó 183.475 tấn tiêu đen và 20.910 tấn tiêu trắng. Diện tích trồng Amise ở Việt Nam là 40.000 ha, chủ yếu ở Lạng Sơn, sản lượng hàng năm trên 16.000 tấn.

Cây gia vị Việt Nam sản xuất và xuất khẩu khoảng 450 tấn, với tổng lượng xuất khẩu đạt 325 nghìn tấn, giảm 6,2% về giá trị nhưng tăng 26,6% về lượng. Theo ông Việt Anh, giá trị xuất khẩu giảm là do khủng hoảng kinh tế toàn cầu khiến các nước hạn chế mua hàng trong khi nguồn cung vẫn dồi dào.

Xét trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu của gia vị Việt Nam, hạt tiêu đen chiếm 35% thị phần, xuất khẩu chiếm 55%, cạnh tranh với các nước như Brazil, Ấn Độ, Indonesia, Campuchia. Mặt khác, quế chỉ chiếm 18,2% tổng sản lượng nhưng lại chiếm tới hơn 50% kim ngạch xuất khẩu toàn cầu, cạnh tranh với các sản phẩm từ Trung Quốc và Sri Lanka.

Năm 2021, thị trường gia vị và gia vị toàn cầu được định giá 21,3 tỷ USD và dự kiến sẽ tăng lên 27,4 tỷ USD vào năm 2026. Do đó, Việt Nam không chỉ là nhà cung cấp hạt tiêu khả thi cho thị trường này mà còn cho các thị trường khác. các mặt hàng như quế, hạt điều, v.v.

Diễn đàn đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm gia vị, đặc sản địa phương sang các thị trường trọng điểm do Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tổ chức

Bất chấp những điều kiện lý tưởng để trồng gia vị, chẳng hạn như chất lượng sản phẩm được cải thiện, điều kiện đất đai, khí hậu và nhu cầu thị trường cao, việc kinh doanh vẫn phải đối mặt với nhiều trở ngại. Một trong những trở ngại này là thiếu chiến lược phát triển quốc gia về cây gia vị (quế, đinh hương và ớt), cũng như dư thừa thuốc bảo vệ thực vật.

Liên quan đến tiêu đen, Hiệp hội Hồ tiêu tự tin vào khả năng hỗ trợ ngành này tăng trưởng hơn nữa. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 10% sản lượng được cơ cấu thông qua hợp tác giữa các tập đoàn và nông dân, trải rộng trên diện tích khoảng 10-11 nghìn ha, là diện tích khiêm tốn so với nhu cầu thế giới. Các loại cây gia vị khác thiếu các mối quan hệ tổ chức có thể so sánh được.

Theo người phát ngôn của VPSA, chỉ có doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mới có đủ nguồn lực, kinh phí để đầu tư vào công nghệ, chế biến sâu hạt tiêu và gia vị. Chỉ có khoảng 35 trong số khoảng 400 doanh nghiệp kinh doanh ngành này có đơn vị gia công. Hơn nữa, nhiều sản phẩm gia vị dùng làm phụ gia chưa được các viện, trường đại học nghiên cứu.

Ông Trần Văn Hiệu, Giám đốc Công ty DACE Việt Nam chuyên sản xuất và xuất khẩu các loại gia vị như gừng, quế, đinh hương sang các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Anh, Mỹ cho biết. nhu cầu của các nhà xuất khẩu phải đáp ứng các tiêu chuẩn về bảo vệ thực vật và vi sinh đang ngày càng trở nên khắt khe hơn từ thị trường quốc tế. Mặt khác, các vùng trồng trong nước không đáp ứng các tiêu chí kiểm dịch thực vật cần thiết cho thị trường nhập khẩu. Các doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức do nhu cầu thị trường cao và nguồn cung hạn chế.

Ông Hiếu, cũng như quan chức VSAP, nhấn mạnh số lượng hạn chế của các nhà máy chế biến vi sinh đạt tiêu chuẩn. Do đó, doanh nghiệp phải tìm hiểu nguồn hàng và áp dụng quy trình chế biến sản phẩm gia vị để xuất khẩu.