(VAN) Chuyển đổi hệ thống thực phẩm là điều kiện tiên quyết, cần gắn với các yếu tố liên quan như biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học.
Sau ba ngày rưỡi làm việc tích cực và hiệu quả, Hội nghị Toàn cầu lần thứ tư về Chương trình Hệ thống Thực phẩm Bền vững của Mạng lưới Một Hành tinh với chủ đề "CHUYỂN ĐỔI CHÚNG TA CẦN: Thoát khỏi khủng hoảng toàn cầu bằng cách định hình các hệ thống thực phẩm bền vững, kiên cường, lành mạnh và toàn diện ” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì tại Hà Nội, bắt đầu phiên bế mạc vào sáng 27/4.
Đại diện đoàn Thụy Sỹ phát biểu bế mạc phiên họp.
Vai trò và vị thế của Việt Nam trên thế giới được nâng cao
Thông qua hội nghị, uy tín, vai trò và vị thế của Việt Nam là “nhà cung cấp thực phẩm minh bạch, có trách nhiệm và bền vững”, thành viên có trách nhiệm đối với các vấn đề toàn cầu bao gồm an ninh lương thực và năng lượng, biến đổi khí hậu, các đại dịch mới nổi được nâng cao.
Ông Christian Hoffer, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Thụy Sĩ đánh giá Việt Nam có nhiều kinh nghiệm và mô hình tốt trong việc chuyển đổi hệ thống lương thực minh bạch, có trách nhiệm và bền vững. “Việt Nam đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm với các đại biểu tham dự Hội nghị toàn cầu lần thứ tư trực tiếp hoặc trực tuyến. Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, Việt Nam đóng góp quan trọng vào quá trình chuyển đổi hệ thống lương thực toàn cầu theo hướng minh bạch, trách nhiệm giải trình và bền vững”.
Cùng quan điểm, bà Sylvia Lopez-Ekra, Phó Giám đốc Trung tâm Điều phối Hệ thống Lương thực của Liên hợp quốc nhận xét: “Những mô hình và cách làm của Việt Nam đã truyền cảm hứng cho các nước tham gia hội nghị lần này”.
Việt Nam đã biến những cam kết bằng lời nói thành hành động mạnh mẽ, cụ thể từ trung ương đến địa phương nhằm thực hiện hiệu quả “Kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống lương thực hướng tới minh bạch trách nhiệm và bền vững đến năm 2030”.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp tham dự phiên bế mạc.
Không chỉ tiên phong chuyển đổi hệ thống lương thực bền vững, Việt Nam còn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác với các nước trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực, nhất là thông qua chương trình hợp tác Nam - Nam.
Ba cơ chế hợp tác do nước chủ nhà Hội nghị toàn cầu lần thứ tư đề xuất bao gồm:
I) Thúc đẩy hợp tác Nam-Nam để đảm bảo an ninh lương thực và chuyển đổi hệ thống lương thực bền vững, toàn diện và linh hoạt ở các nước đang phát triển;
II) Thiết lập mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực cho khu vực Đông Nam Á trong khuôn khổ Đối tác Phát triển Nông nghiệp Bền vững Việt Nam nhằm mở rộng hợp tác nghiên cứu, hoạch định chính sách và thúc đẩy nhân rộng các mô hình xanh, thân thiện với môi trường, ít phát thải và bền vững.
III) Tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế, các bên liên quan trong lĩnh vực phát triển và các quốc gia để thực hiện “Kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống lương thực hướng tới trách nhiệm minh bạch và bền vững đến năm 2030”; chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, mô hình thực hành tốt với các nước để cùng chuyển đổi hệ thống lương thực bền vững.
Năm thông điệp chính từ hội nghị
Các đại biểu đi tham quan thực tế...
… cũng như quy trình sản xuất thực phẩm sạch đang được áp dụng ngày càng rộng rãi tại Việt Nam.
Bên cạnh chuỗi phiên trao đổi xuyên suốt hội nghị, các đại biểu còn được giới thiệu những mô hình hay, điển hình về chuyển đổi hệ thống lương thực thông qua 5 chuyến khảo sát thực tế tại Hà Nội, Bắc Ninh, Thái Nguyên của nước chủ nhà Việt Nam. Đánh giá cao công tác tổ chức cũng như sự tham gia của các bên liên quan trong hội nghị, tổng số hơn 300 đại biểu đã thống nhất 5 thông điệp chính của hội nghị:
I) Chuyển đổi hệ thống lương thực theo hướng bền vững và khả năng phục hồi là điều kiện tiên quyết để giải quyết các cuộc khủng hoảng liên quan đến mất an ninh lương thực, suy dinh dưỡng, sức khỏe, biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học, xung đột, cũng như giá năng lượng và tiêu dùng cao.
II) Chuyển đổi hệ thống thực phẩm đòi hỏi một cách tiếp cận toàn cầu. Tuy nhiên, việc lựa chọn cách thức chuyển đổi hệ thống thực phẩm cần tính đến bối cảnh cụ thể của từng quốc gia và các địa phương của quốc gia đó.
III) Chuyển đổi hệ thống thực phẩm cần gắn với các yếu tố liên quan như biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học, thương mại, đồng thời sử dụng hệ thống tiếp cận bao trùm, đa ngành, liên lĩnh vực và tổng thể.
IV) Chuyển đổi hệ thống lương thực ở cấp quốc gia đòi hỏi phải có đủ ý chí chính trị và sự tham gia, phối hợp của tất cả các ngành, lĩnh vực, các bên liên quan từ trung ương đến địa phương, cũng như sự phối hợp của các tổ chức quốc tế, khu vực công và khu vực tư nhân. Quá trình chuyển đổi đòi hỏi sự gắn kết giữa chiến lược dài hạn và kế hoạch ngắn hạn, mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn.
V) Chuyển đổi hệ thống thực phẩm đòi hỏi phải huy động các nguồn lực bao gồm khoa học và công nghệ, tài chính và đổi mới. Đặc biệt, các nguồn tài chính và chính sách cần nhất quán và toàn diện ở cấp độ toàn cầu, quốc gia và địa phương. Chính sách tài chính cần tiếp cận ba khía cạnh: động lực, đổi mới và đầu tư.
Tác giả: Bảo Thắng - Tùng Đinh
Biên dịch bởi Samuel Phạm
