Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt Nam đã trở thành nước đứng thứ 15 trên thế giới và thứ 2 Đông Nam Á về kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản với năng lực sản xuất trên 140 triệu tấn/năm. Trong đó, nhiều mặt hàng đang dẫn đầu thị trường thế giới như gạo, hạt tiêu, hạt điều, thủy sản... Tuy nhiên, các sản phẩm chủ yếu xuất dưới dạng thô, giá trị chưa tương xứng.

Một trong những nguyên nhân chính là do chế biến sâu để gia tăng giá trị còn hạn chế. Theo các chuyên gia, câu chuyện “được mùa nhưng rớt giá” đối với nông thủy sản Việt Nam xảy ra là do mối liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà nước chưa chặt chẽ, dẫn đến thông tin thị trường không rõ ràng, định hướng sản xuất chưa phù hợp. cho nhu cầu. Ngoài ra, còn có những thách thức về cơ sở hạ tầng, logistics... cản trở việc lưu thông nông sản tươi sống.

Theo GS.TS Võ Tòng Xuân, hai năm trở lại đây nông sản Việt Nam xuất khẩu ra nước ngoài tương đối nhanh. Nông dân và doanh nghiệp chế biến cũng có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên, vấn đề lớn của nông thủy sản Việt Nam hiện nay là làm sao “sống chung” với hàng ngoại ngay trên đất khách và cạnh tranh với các nước xung quanh, đặc biệt là Thái Lan.

Giáo sư Xuân chỉ ra nông dân tham gia hợp tác xã để hình thành vùng sản xuất lớn, sản phẩm đồng nhất, nguyên liệu cung cấp cho doanh nghiệp chế biến. Nhưng khó có HTX liên kết sản xuất tốt khi 70% nông dân vẫn thích làm ăn riêng lẻ, ruộng đất manh mún.

Vấn đề GS.TS Võ Tòng Xuân đặt ra với các tỉnh ĐBSCL là phải tính toán lại xem sản phẩm, hàng hóa nào được coi là nổi bật, đại diện cho địa phương để “đánh mạnh” không chỉ thị trường trong nước mà cả nước để nâng tầm. trình độ nông nghiệp và thủy sản của Việt Nam.

Tiếp câu chuyện của GS.TS Võ Tòng Xuân, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cầm trên tay hai cuốn sách vừa đọc “Nghĩ ngược, làm khác” và “Nửa nông nghiệp, nửa X” để ngỏ về nông sản, thủy sản của Việt Nam. Các tác nhân trong chuỗi liên kết nông ngư nghiệp có lẽ nên nghĩ ngược lại và làm khác đi, chuyển từ tư duy chính thức sang phi chính thức.

“Con đường cũ cứ đi mãi. Bây giờ chúng ta phải tìm một cách mới. Ông bà ta có câu “Đầu thẳng đuôi lọt”. Câu chuyện tiết kiệm 1kg xoài bằng 1kg trà đá; Bưởi Bến Tre mới xuất khẩu có giá trên 100.000 đồng/kg, còn một lúc chỉ vài chục nghìn đồng/kg”, Bộ trưởng bày tỏ.

Bộ trưởng cũng đặt vấn đề khi tỉnh Sóc Trăng mời gọi doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến. Tuy nhiên, các công ty sẽ không trở lại nếu tỉnh không trả lời được câu hỏi mua nguyên liệu ở đâu. Nông dân có giữ chữ tín không? Và tỉnh đã cam kết với nông dân sẽ đảm bảo sản xuất theo hợp đồng bao tiêu. Cần trả lời những câu hỏi này để xem xét nâng cao trình độ nông nghiệp và thủy sản của Việt Nam.

Theo Bộ trưởng, khi nói đến vấn đề nâng tầm nông nghiệp và thủy sản Việt Nam, cần nghĩ đến nền nông nghiệp chủ yếu nhỏ lẻ, manh mún, tự phát, không phải lúc nào cũng liên kết với nông dân một cách nhuần nhuyễn. Mỗi chủ thể cần loại bỏ tư duy thuận mua vừa bán, thuận mua vừa bán để hình thành niềm tin cho nông dân và đóng vai trò dẫn dắt tạo hệ sinh thái xung quanh doanh nghiệp và nông dân.

Để hỗ trợ vấn đề vốn trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Nguyễn Thanh Xuân, Phó trưởng Văn phòng đại diện Agribank khu vực Tây Nam Bộ cho biết, đến tháng 4/2023, tổng dư nợ cho vay lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản đạt gần 89.000 tỷ đồng.

Căn cứ chỉ đạo của Chính phủ về quy hoạch tái cơ cấu sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản và chỉ đạo của các Bộ, ngành liên quan và yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương, Agribank tiếp tục triển khai chính sách tín dụng nông nghiệp, nông thôn, mô hình cho vay khép kín liên kết “4 bên” : Ngân hàng - nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học. Đặc biệt ưu tiên hỗ trợ các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển cơ giới hóa nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông sản, nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, sinh thái.